Rối loạn cương

Rối loạn cương ( từ tiếng anh Erectile dysfunction) là rối loạn tình dục, đặc điểm là không có khả năng khởi phát hay duy trì cương cứng của dương vật trong quá trình giao hợp.

Dương vật cương là qua trình thủy lực của máu đến và giữ trong những thể xốp của dương vật. Quá trình này được khởi động bằng sự ham muốn tình dục ( hứng tình ), khi tín hiệu truyền lên não, đến thần kinh, rồi truyền tới dương vật. Rối loạn cương khi quá trình này không tạo ra được. Có nhiều nguyên nhân tuần hoàn, bao gồm thay đổi điện thế của kên ion K, như trong ngộ độc arsen trong nước uống. Nguyên nhân cơ học thường gặp là bệnh tim mạch và bệnh tiểu đường, bệnh thần kinh, sự khiếm khuyết về nội tiết.

Cơ chế cương dương vật

Nguyên nhân tâm lý là dương vật không đủ cứng do những suy nghĩ hay cảm giác hơn là  những khó khăn cơ học, đặc biệt trong dạng này những thuốc giả dược nhiều khi có tác dụng.

Bên cạnh những nguyên nhân thiếu K+ hay arsenic như trên, điều trị đầu tay của RLC là thuốc ức chế PDE5 ( như sildenafil hay Viagra ). Trong một vài trường hợp, điều trị có thê bao gồm prostaglandin nhét vào niêu đạo, tiêm vào dương vật, dương vật giả, bơm chân không, hay phẫu thuật mạch máu dương vật.

Từ ngữ Latin là impotentia coeunti mô tả đơn giản không có khả năng đưa dương vật vào âm đạo. Ngày nay chúng ta dùng từ chính xác hơn. Nghành y khoa nghiên cứu về RLC là nam khoa một nghành phụ của tiết niệu học. 

Không có xét nhiệm nào chẩn đoán bệnh RLC. Vài xét nghiệm máu để tìm bệnh có sẵn, như là thiể năng sinh dục và tăng prolactin máu. Tiểu đường được xem như là một rối loạn, nhưng cũng là một nguy cơ. RLC liên quan chủ yếu tới sức khỏe n1oi chúng xuống dốc, hoặc thói quen ăn uống không tốt, béo phì, đặc biệt bệnh tim mạch, bệnh mạch vành và bệnh mạch máu ngoại biên.

Một cách đơn giản đển phân biệt rlc chức năng hay thực thể là xác định xem bệnh nhân đã từng có rlc chưa. Nếu chưa bao giờ, nếu chưa bao giờ thì có thể là thực thể; nếu thi thoảng có bệnh có thể là thực thể hoặc chức năng.

Siêu âm Duplex, để đánh giá dòng máu, dò tĩnh mạch, dấu hiệu của xơ vữa động mạch sẹo hay can-xi hoá thể cương. Tiêm prostaglandin, một chất kích thích trong cơ thể dẫn đến cương. Siêu âm xem sự dãn mạch máu đo áp lực động mạch trong dương vật.

Chức năng thần kinh dương vật. xét nghiệm phản xạ hành-hang xẻm có đủ thần kinh cảm giác trong dương vật. thầy thuốc bóp mạnh đầu dương vật thì tức khắc gây phải xạ co cơ vòng hậu môn.

Đo độ cương cứng của dương vật về đêm. Một người đàn ông bình thường có 5-6 lần co cứng ban đêm, đặc biệt trong gian đoạn ngủ REM. Nếu không có, thì bệnh nhân có thể có vấn đề về thần kinh hay mạch máu của dương vật. .   

Penile biothesiometry: đo độ nhạy cảm của dương vật với độ rung áp vào qui đầu và thân dương vật

Đo độ thấm của thể hang. XN này người ta bơm dịch vào dương vật rồi đo tốc độ và áp lực. Điều đó đo được áp lực mạch máu và áp lyực thể hang trong quá trình cương

Chụp thể hang. Đó áp lực mạch máu trong thể hang. Bơm nước muối sinh lý vào thể hang với kim bướm, và duy tri mức độ cương của dương vật để đánh giá mức độ đò mạch máu. Có thể dùng dung dịch có cản quang để thấy đường dò này.

Chụp động mạch cộng hưởng từ. Giống như MRI , để có hình ảnh chi tiết của mạch máu của mạch máu. Bác sĩ có thể tiêm chất cản từ vào mạch máu. 

Điều trị 

Khi điều trị thuốc thất bại, thì có thể sử dụng bơm chân không, với cái vòng siết để duy trì độ cương ở gốc dương vật, phương pháp này có thể kéo dài dương vật nếu sử dụng kéo dài, thường kết hợp với rung để kích thích cương ở qui đầu. Hoặc triệt để hơn nửa người ta sử dụng thể hang giả mổ đặt vào dương vật. Thuốc có thể gây cương cứng kéo dài.

Tất cả phương pháp cơ học này dựa trên nguyên lý thuỷ lực và cơ học hoàn toàn có thể tin tưởng được, nhưng có những bất lợi của nó. 

Điều trị khi bệnh nhân có bệnh lý tim mạch

Rất nhiều bệnh nhân RLC có bệnh lý tim mạch, 2 bệnh lý có cùng nguyên nhân. Hoạt động tình dục chính nó cũng làm tăng nguy cơ thiếu máu cơ tim hay nhồi máu cơ tim.

Princeton Consensus Panel đã xuất bản hướng dẫn điều trị cho bệnh nhân RLC kèm bệnh lý tim mạch. Khuyên bệnh nhân có RLC nên xem như có bệnh tim mạch trừ khi chứng minh ngược lại. Vì vậy nên đánh giá nguy cơ cho bệnh nhân RLC để phân tầng điều trị.

Những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi như là, can thiệp thay đổi lối sống ( tập thể dục, giảm cân ) khuyên nên áp dụng cho bệnh nhân RLC kèm bệnh lý tim mạch. hay bệnh nhân có bệnh lý tim mạch mà thay đổi lối sống cũng có tác dụng cải thiện chức năng cương.  

Bệnh nhân có vấn đề tim mạch quang trọng, đau thắt ngực, hay đang sử dụng nhiều thuốc cao huyết áp nên khám bs tim mạch trước khi sử dụng PDE5. Tuy nhiên có rất nhiều nghiên cứu chứng minh sildenafil và tadalafil không ảnh hưởng lên tim mạch.  

Thuốc PDE5

Thuốc ức chế PDE5 bao gồm những enzym xúc tác chuyển hoá AMP vòng và GMP vòng. Chúng tồn tại trong những phân tử khác nhau, và phân tán khắp cơ thể. Những thuốc đó   là sildenafil (Viagra), vardenafil (Levitra) và tadalafil (Cialis) là những thuốc cho qua đường uống. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn hoạt động của PDE5, gây cGMP thoái triễn.

Alprostadil. Alprostadil kết hợp với chất tăng cường thấm DDAIP đã được chấp nhận ở Canada dưới tên Vitaros như là  kem bôi tại chỗ

Những thuốc điều trị tiêm vào dương vật: papaverine, phentolamine, và prostaglandin E1

Thuốc bổ sung androgen

Những bệnh nhân có giảm libido có thể co giảm testosteron. do đó bổ sung testosteron có thể giúp ích trong nhóm bệnh nhân này.

Tuy nhiên theo hướng dẫn ACP 2009 không có kết luận về hiệu quả của testosteron trong RLC. Không chống cũng không khuyến cáo làm thường qui xét nghiệm testosteron. Mặc dù học có khuyến cáo rằng xét nghiệm testosteron có thể sử dụng trong vài bệnh nhân.

Hướng dẫn ACP khuyên nhà lâm sàng nên đánh giá có hiện diện hay không của bệnh lý rối loạn hormon. Những bệnh lý mà do đó là giảm libido, xuất tinh sớm, mệt mỏi hoặc khám thấy tinh hoàn bị teo hay teo cơ.

Thuốc tiêm vào thể hang

Điều trị thuốc cho là hiện đại trong năm 1993, khi tiêm papaverine, ức chế alpha-receptor bloker tạo nên sự dãn mạch gây ra cương cứng khi tiêm trực tiếp vào thể hang. về sau đó, những chất dãn mạch như là alprostadil (PGE1 tổng hợp) và phentolamine (Regitine) cũng hiệu quả khi sử dụng một mình hay kết hợp.

Alprostadil là chất tiêm vào thể hang trong 683 đàn ông, có 94% báo cáo là họ có thể cương có thể giao hợp được.

Phẫu thuật

Thông thường tất cả các phương pháp điều trị khác đều thất bại thì phẫu thuật đặt thể hang giả vào dương vật.

Dụng cụ

Những dụng cụ có tác dụng tăng cường máu vào dương vật, dụng cụ này đôi khi gọi là bơm dương vật (penis pump) sử dụng trước khi quan hệ. Có một vài kiểu được FDA chấp nhận bác sĩ có thể ghi toa.  

Những thuốc khác

FDA không chấp nhận những pháp này điều trị rối loạn cương. Nhiều sản phẩm giống như thảo dược viagra ( herbal viagra ) hay thiên nhiên. Nhưng không có công trình nghiên cứu nào chứng tỏ nó có tác dụng. Hay có những chất có tác dụng tương đương như sildenafil đã được tìm thấy như là adulterants trong những sản phẩm này.